Nieuw Balinge - Deze week is het 75-jarig
bestaan herdacht van de Christelijke
Gereformeerde Kerk in Nieuw Balinge. De kerk,
die vanouds bekend stond als “Koekoekskarkie”.
Het was de heer A. Koekoek die in 1903 in
Nieuweroord en omgeving begon met het houden van
een zondagsschool en het spreken van een
stichtelijk woord. Dat leidde tot geregelde
samenkomsten in een boerenschuur. Op
pinkstermaandag 21 mei 1907 werd het “station”
Nieuweroord officieel verheven tot gemeente.
In de voorgevel van de kerk
in Nieuw Balinge zit boven de deuren een ovale
steen met het jaartal 1834. Dit wijst op de
Afscheiding van de Hervormde Kerk. Het beginsel
van 1834, aldus de mensen van de Christelijke
Gereformeerde Kerk (ook de oude naam nog steeds)
is vastgehouden. Eigenlijk is er dus sprake van
een 75-jarig voortbestaan, als we het hebben
over het jubileum van de kerk in Nieuw Balinge. Nieuw Balinge was in het
begin van deze eeuw een streek zonder kerk. Als
mensen naar de kerken wilden, moesten ze naar
Nieuweroord, of lopend helemaal naar Hoogeveen.
De heer Koekoek, die het kerkelijk leven hier op
gang bracht, maakte meermalen die wandeling naar
Hoogeveen.
BOERENSCHUUR
In de boerenschuur, die ieder
zaterdagavond werd geveegd, voordat de stoelen
werden geplaatst voor de samenkomsten op zondag,
werden geen echte kerkdiensten gehouden. In
plaats van “Wij gaot naor de karke” zeiden de
mensen “Wij gaot naor de preke”.
De vestiging in Nieuw Balinge
fungeerde als een “station” van de kerk in
Hoogeveen. De predikanten Janssens en Joh. van
der Vegt spanden zich bijzonder in, om van dit
“station” een gemeente te maken.
Uit eigen middelen en ook met
hulp van anderen werd de bouw van de kerk
gefinancierd. In plaatsen als Hoogeveen, Lutten,
De Krim, Nieuw-Amsterdam en Zwolle werden in de
kerk collectes gehouden voor Nieuw Balinge. Toen
de boerderijschuur plaats maakte voor de kerk,
telde de gemeenschap 70 tot 80 leden, waarvan er
25 belijdend lid waren.
TURFMOLM
Achter de kerk was een klein
houten hokje, zeer eenvoudig en enkelwandig, als
consistoriekamer. Op 24 november 1908 werd door
de kerkenraad besloten, om dit hokje van binnen
te bekleden met planken, “om binnen de ruimte
der beide schotten turfmolm te doen ter
voorkoming of versmoring der spraken om dezelven
te horen in de kerk”.
In oktober 1908 werd voor f
25, - een avondmaalsstel gekocht, hetzelfde dat
nu nog steeds in gebruik is.
|
ALBERT KOEKOEK |
|
| |
|
Het is niet ten onrechte, dat
de kerk het Koekoekskarkie wordt genoemd. Albert
Koekoek werd hier geboren in 1855. Hij was boer,
winkelier en “half” dominee. In 1904 werd hij
voorzitter van de kerkenraad van de Christelijke
Gereformeerde kerk in Hoogeveen. In maart van
dat jaar kreeg hij op verzoek van de Hoogeveense
kerkenraad van de classis Zwolle toestemming, om
een stichtelijk woord te spreken en in
Nieuweroord een “station” te stichten. In heel
Nederland mocht hij toen preken. Als oefenaar
deed hij dit al veel eerder in zijn boerderij in
Nieuw Balinge. Albert Koekoek was getrouwd met
Margje Pleizier en had vier kinderen Klaas,
Lubbigje, Albert en Koop. Klaas Koekoek preekte
later in Langerak bij Geesbrug, waar hij ook een
gemeente had gesticht, die later weer is
verlopen.
Van 1903 tot 1915 diende
Albert Koekoek de gemeente Nieuw Balinge. Toen
vertrok hij naar Teuge, waar hij werkzaam was
tot 1921. In 1919 werd hij door de kerkenraad in
Nieuw Balinge opnieuw benoemd. Niet beroepen,
maar benoemd omdat hij officieel geen predikant
was. Koekoek bedankte voor deze benoeming. Hij
was bang, dat er door zijn komst een te grote
hypotheek op de kerk zou komen te rusten. Er zou
dan een pastorie moeten worden gebouwd.
|
 |
|
Albert Koekoek
(1855-1926) en zijn vrouw |
|
Margje Pleizier
(1854-1930) |
|
Op 11 maart 1931 besloot de kerkenraad die
pastorie wel te bouwen en werd Koekoek
opnieuw benoemd. Tot 1926 diende hij toen
nog de gemeente, waaruit hij was
voortgekomen. Hij stierf op 71-jarige
leeftijd. Tijdens het geven van catechisatie
les aan jonge kinderen werd hij getroffen
door een beroerte en uit de consistorie
weggedragen. De begrafenisdienst werd geleid
door ds.
Zuidersma uit Hoogeveen.
Na de dood van Koekoek was de
gemeente tien jaar vacant, Men moest het op
zondag toen vaak doen met een gelezen preek.
Omdat alles zo schrikbarend duur werd, besloot
de kerkenraad om aan de weduwe de Goede geen
drie, maar vier gulden te geven voor logies, Bij
haar logeerden namelijk gastpredikanten, als ze
hier kwamen preken. Van 1936 tot 1951 stond hier
dominee W.A. Zijlema. Hij was geboren op het
Groninger platteland als de zoon van een gezeten
boer. Daardoor kon hij op eigen kosten studeren.
Ondanks dat het hem werd afgeraden wilde hij
toch predikant worden. Hij was de eerste en
later ook de enige eigen predikant van de
gemeente. Dominee Zijlema werd bevestigd door
zijn zwager dominee Holtrop. Vijftien jaar lang werkte hij
hier, waaronder de moeilijke oorlogsjaren, Een
gemakkelijk leven hadden hij en zijn vrouw niet,
omdat ze lichamelijk niet erg sterk waren. In
1951 ging hij met vervroegd emeritaat, maar hij
bleef, ook daarna, actief in de
woordverkondiging over heel Nederland. De
laatste jaren van zijn leven woonde hij in
Hoogeveen. Op donderdagavond 18 december, op de
verjaardag van zijn vrouw stierf hij.
Na zijn overlijden is de
gemeente vacant gebleven. In 1959 werd een
beroep uitgebracht op dominee De Ruiter te
Baarn, maar deze bedankte. In dat jaar telde de gemeente
148 zielen, het hoogste aantal dat ooit werd
bereikt. Financieel was het niet mogelijk, om
daarna nog eens te proberen, weer een eigen
predikant te krijgen. Het gevolg daarvan was
ook, dat de pastorie werd verkocht.
HOSEA ZOEK
Vroeger werd vaak ieder
zondag een preek gelezen door een ouderling. Zo
gebeurde het eens dat een ouderling een
Bijbelgedeelte zou lezen uit Hosea. De man sloeg
aan het zoeken maar kon in de bijbel Hosea niet
vinden. Hij vroeg toen aan een andere ouderling,
dit voor hem op te zoeken. Deze ouderling, die
dat in de verse verte niet had verwacht, begon
verschrikt in zijn eigen bijbel te zoeken. Hij
bladerde van voor naar achteren en stamelde
tenslotte met een rood hoofd: “Het stiet er niet
in”.
